Aantal ZZP-ers weer in de lift

Januari 2025. Paniek in ZZP-land. De handhaving op schijnzelfstandigheid begint. Opdrachtgevers durven niet meer. Opdrachten verdwijnen. En iedereen vraagt zich af: is dit het einde van freelancen in Nederland?

Nu, bijna een jaar later, blijkt het antwoord: nee.

De markt herstelt. Het aantal ZZP'ers groeit weer. En zelfs bij de Rijksoverheid, die juist minder ZZP'ers wilde, stijgt de inhuur.

Hoe kan dat?

De cijfers liegen niet

De Freelance Markt Index (FMI) vertelt het verhaal. In het eerste kwartaal van 2025 zakte de index naar 86 punten. Het laagste punt sinds corona. Paniek.

Maar in het tweede kwartaal: 97 punten. Bijna herstel.

En in het derde kwartaal: 94 punten. Lager dan Q2, maar dat is normaal. Zomerdip. Vakantie. Minder opdrachten.

Maar belangrijker: 94 is hoger dan dezelfde periode vorig jaar, toen er nog een handhavingspauze was. De markt is dus veerkrachtiger dan gedacht.

Waarom was er paniek?

Begin 2025 ging de handhaving op de wet Deregulering Bel Arbeidsrelaties (DBA) van start. Na jaren van uitstel en pauzes was het eindelijk menens.

Opdrachtgevers waren bang. Bang voor boetes. Bang voor naheffingen. Bang om door de Belastingdienst te worden aangewezen als werkgever.

En dus stopten ze met het inhuren van ZZP'ers. Of ze schakelden over naar payroll. Of ze wachtten af.

Het aantal opdrachten op Freelance.nl kelderde. ZZP'ers die altijd werk hadden, zaten ineens zonder opdrachten. De angst was groot.

Maar achteraf blijkt: de angst voor handhaving had meer effect dan de handhaving zelf.

Het aantal ZZP'ers groeit gewoon door

Ondanks alle ophef blijft het aantal ZZP'ers stijgen. In het tweede kwartaal van 2025 kwamen er 7.438 ZZP'ers bij.

Dat is niet veel. Maar het is groei. En dat terwijl iedereen dacht dat ZZP'ers massaal zouden stoppen.

De grootste afname van het aantal ZZP'ers vond plaats vóór 1 januari 2025. Toen was de angst het grootst. Mensen stopten uit voorzorg.

Maar na 1 januari? Toen bleek het mee te vallen. De Belastingdienst viel niet massaal bedrijven binnen. Er kwamen geen golf aan boetes. En langzaam keerde het vertrouwen terug.

Waar groeien ZZP'ers?

• Creatieve sector
• Software en IT
• Haarverzorging
• Online detailhandel

Waar dalen ZZP'ers?

• Zorg
• Beveiliging
• Bouw

De verschillen per sector zijn groot. Technische beroepen kregen de hardste klappen. Veel bouwvakkers en installateurs stapten over naar een dienstverband. Of stopten helemaal.

Maar in de kennissector? Daar bleef de vraag.

Zelfs de Rijksoverheid huurt meer ZZP'ers in

Dit is opvallend. Het kabinet zei: we gaan minder ZZP'ers inhuren. Te duur. Te risicovol. We willen meer mensen in loondienst.

Maar de cijfers laten het tegenovergestelde zien.

In 2024 schakelden opdrachtgevers in 39% van de gevallen een ZZP'er in. In 2025? 41%.

Bij ministeries is het nog gekker. Daar steeg het aandeel van 44% naar 48%.

Waarom? IT-projecten. De overheid heeft specialisten nodig. Business analisten. Software engineers. Development engineers.

Die vind je niet zomaar op de arbeidsmarkt. En als je ze vindt, willen ze geen vast contract. Ze willen freelancen.

Dus huurt de overheid ze toch in. Ondanks het beleid.

Gemeenten doen wel wat het kabinet zegt. Daar daalt de inhuur van ZZP'ers. Maar bij de Rijksoverheid? Die heeft ze gewoon nodig.

Het UWV betaalt de prijs

Het UWV wilde het goede voorbeeld geven. Geen ZZP'ers meer. Iedereen in loondienst.

Ze hadden bijna 100 ZZP-keuringsartsen. Die moesten overstappen naar een dienstverband.

Van de 85 benaderde artsen stapten er 13 over. Dertien.

De rest koos voor het ondernemerschap. En terecht.

Als ZZP'er verdienen ze 200 euro per uur. Ze hebben alle vrijheid. Ze kunnen bij meerdere opdrachtgevers werken. En ze hoeven niet vast te zitten aan een bureaucratische organisatie als het UWV.

Waarom zou je dat opgeven?

Het gevolg: wachtlijsten voor WIA-keuringen lopen op. Werknemers moeten langer wachten. Werkgevers worden gefrustreerd.

En het UWV? Die heeft een probleem.

Opdrachtgevers passen zich aan

Na de eerste schok in januari begonnen opdrachtgevers hun beleid aan te passen.

De helft deed helemaal niets. Gewoon doorgaan. En het bleek te werken.

De andere helft koos voor duidelijke oplossingen:

Modelovereenkomsten gebruiken

• Duidelijke afspraken maken over opdrachtgeverschap
• Meer letten op de criteria van de Belastingdienst
• Maar geen paniek meer. Geen massale stop op ZZP-inhuur.

Waarom durven ze weer? Omdat duidelijk wordt hoe de Belastingdienst handhaaft. Niet willekeurig. Niet massaal. Maar gericht op echte schijnzelfstandigheid.

Als je een modelovereenkomst hebt. Als de ZZP'er echt zelfstandig werkt. Als er geen sprake is van gezag. Dan is er weinig risico.

En dat besef groeit.

De sectoren die groeien

Niet alle sectoren herstellen even hard. Er zijn duidelijke winnaars.

Management en organisatie: +20% Bedrijven hebben adviseurs nodig. Interimmanagers. Strategen. Die markt trekt aan.

Finance: +17% Financiële specialisten zijn schaars. En veel bedrijven willen ze niet vast aannemen. Te duur. Te risicovol. Dus huren ze in.

Software en IT Blijft groeien. Altijd. De vraag naar developers, data-analisten en IT-architecten is groot. En die mensen willen freelancen.

Training en educatie: -3% Een van de weinige sectoren die krimpt. Bedrijven bezuinigen op opleiding. En trainers verdienen minder dan voorheen.

Uurtarieven: groei vlakt af

Jarenlang stegen de uurtarieven met 5% per jaar. Dat was normaal. Vraag was groot, aanbod beperkt.

Maar sinds de handhaving op schijnzelfstandigheid vlakte die groei af naar 2%.

Betekent dat dat ZZP'ers goedkoper worden?

Ja en nee.

De kopgroep verdient nog steeds goed. Strategisch management: 97,78 euro per uur. IT-architecten: 96,09 euro per uur.

Maar de middengroep voelt druk. Meer concurrentie. Minder opdrachten. En dus lagere tarieven.

Regionale verschillen

• Groningen biedt gemiddeld het hoogste tarief
• Zeeland, Friesland en Zuid-Holland stegen het hardst (+25%, +24%, +20%)
• Den Haag en Utrecht voeren de steden aan

En er is seizoen. December betaalt het best. Spoedklussen. Budgetten die op moeten. Januari is het goedkoopst. Nieuwe budgetten moeten nog worden goedgekeurd.

AI verandert de markt

80% van de opdrachtgevers denkt dat AI freelancewerk gaat vervangen.

Maar slechts 20% heeft er beleid over. Of ervaring mee. Of afspraken over gemaakt.

De praktijk loopt achter op de verwachting.

Wel interessant: het aantal opdrachten waarin AI-vaardigheden worden gevraagd, is in twee jaar verdrievoudigd.

Dus: als ZZP'er is het slim om kennis op te doen over AI. Niet omdat het nu al overal nodig is. Maar omdat het over een jaar wel zo kan zijn.

44% van de organisaties heeft al ervaring met AI-projecten via freelancers. En driekwart vindt het prima als ZZP'ers AI-tools gebruiken.

Dus de angst dat AI je werk wegneemt? Onterecht. AI wordt een tool. Net als Excel. Of PowerPoint. Je moet ermee kunnen werken.

De problemen die blijven

Niet alles is rozengeur en maneschijn.

73% van de ondernemers worstelt nog met coronaschulden Sinds 2020 maakten 400.206 ondernemers gebruik van bijzonder belastinguitstel. 27% heeft de schuld afgelost. Maar de rest zit er nog mee.

En 12% heeft al een achterstand op de afgesproken termijnen. Dat betekent: de Belastingdienst kan beslag leggen. Dat is het einde van je bedrijf.

Vooral het MKB draagt een zware last. 2,2 miljard euro aan schulden. Dat is veel.

Pensioenopbouw blijft achter

Bijna de helft van de ZZP'ers deed het afgelopen jaar niets aan pensioenopbouw. Een op de vijf keek er vijf jaar lang niet naar. Een op de tien keek er nog nooit naar.

40% verwacht niet voldoende inkomen te hebben voor later. Dat was vorig jaar nog 23%.

De oorzaak? Deels geld. Bijna een derde heeft geen geld over. Of moet zelfs spaargeld aanspreken.

Deels gedrag. Uitstelgedrag. Het komt later wel.

Maar later komt sneller dan je denkt.

Wat betekent dit voor jou als ondernemer?

De markt herstelt. Dat is goed nieuws. Maar het betekent niet dat alles weer is zoals het was.

De nieuwe realiteit:

• Opdrachtgevers zijn voorzichtiger
• Modelovereenkomsten zijn de norm
• Je moet echt zelfstandig zijn
• AI wordt belangrijker
• Tarieven groeien langzamer

Als je nu ZZP'er bent, of wil worden, is dit geen slechte tijd. De vraag is er. Vooral in IT, management en finance.

Maar je moet scherper zijn. Beter. En je moet jezelf blijven ontwikkelen.

En je financiën? Die moet je op orde hebben

Als ondernemer groei je. Meer opdrachten. Meer omzet. En misschien een bedrijfsauto nodig.

Bij FinancialLeaseZZP helpen we ondernemers die groeien. We snappen dat cashflow belangrijk is. Dat je niet alles ineens kan betalen. En dat lease vaak slimmer is dan kopen.

Want ook al herstelt de markt, je wil geen onnodige risico's nemen. Een auto leasen geeft je flexibiliteit. Vaste maandlasten. En ruimte om te blijven investeren in je bedrijf.

Bekijk op FinancialLeaseZZP.nl wat de mogelijkheden zijn. En groei mee met de markt.